Pedagogika planu daltońskiego w grupie dzieci 3-letnich w Przedszkolu w Szubinie
Atutem przedszkola, w którym pracujemy, jest podążanie za nowoczesnymi i aktywnymi metodami pracy. Podczas poszukiwania rozwiązań, które zwracają uwagę na indywidualne podejście do wychowanka, zrodził się pomysł, aby wcielić w życie idee edukacyjne Helen Parkhurst, twórczyni planu daltońskiego. Początek był pełen obaw, ale udział w szkoleniach rozwiał niejasności i zmotywował nas do podjęcia decyzji ubiegania się o certyfikat przedszkola daltońskiego.
Przez dwa lata pracując ze starszymi przedszkolakami wprowadzałyśmy wybrane elementy dostosowane do warunków naszej placówki i naszej wiedzy. Powoli gromadziłyśmy pomoce, aranżowałyśmy sale przedszkolne, tworzyłyśmy kąciki.
W tym roku szkolnym rozpoczęłyśmy pracę z najmłodszymi dziećmi. Nie ukrywamy, że towarzyszyły nam wątpliwości, jak koncepcja planu daltońskiego sprawdzi się wśród najmłodszych. Dzięki systematycznym działaniom dzieci powoli nabywają kolejne umiejętności, uczą się samodzielności, odpowiedzialności za wykonywanie zadań, pomagają sobie, współpracują.
Każdego dnia rano przedszkolaki, po wejściu do klasy, zaznaczają na tablicy magnetycznej swoją obecność, przekładają zdjęcie z tablicy z obrazkiem domu pod obrazek przedszkola. Dzięki tej czynności dzieci uczą się obowiązkowości.
W poniedziałek wybieramy dyżurnych odpowiedzialnych za poszczególne prace. Na razie są to dyżury przy stolikach, w kąciku książki oraz w kąciku zabawek. Dzieci bardzo lubią powierzone funkcje, chętnie zgłaszają się do pomocy, lubią czuć się ważne. Tego dnia wybieramy również dziecko, tzw. „prawą rękę”, która jest pomocnikiem nauczyciela. Do jej zadań należy miedzy innymi zaznaczanie aktualnego dnia tygodnia na suwaku, pilnowanie rytmu dnia.
Co poniedziałek też, na tablicy znajduje się zadanie, które dzieci powinny wykonać do końca tygodnia. Proponujemy jedno lub dwa zadania. Dzień wykonania pracy zaznaczają magnesem w odpowiednim kolorze. Sukces dziecka wizualizujemy na „drabinie sukcesu”. Dla naszych maluchów jest to motywacja do działania. Wyrażają radość, gdy ich zdjęcie znajduje się na najwyższym szczeblu drabinki.
W naszej sali jest także tablica „To potrafię”. Pod zdjęciem każdego dziecka zamieszczamy obrazki ilustrujące opanowane czynności z zakresu samoobsługi oraz inne umiejętności, np. znajomość kolorów, układanie puzzli, liczenie.
Instrukcje czynnościowe, które umieściłyśmy w łazience i szatni, umożliwiają dzieciom samodzielność w ubieraniu i rozbieraniu, myciu rąk, zębów, korzystaniu z toalety.
Natomiast wizualizacja pór roku pomaga naszym maluszkom utrwalać nazwy pór roku i kontrolować, kto obchodzi urodziny.
Wiedząc, jak ważna jest umiejętność współpracy ze wszystkimi, nie tylko z jednym kolegą, wprowadziłyśmy kolejny element pedagogiki daltońskiej – pracę w parach. Wykonanie zadania w parze uczy dzieci dzielenia się pomysłami, dochodzenia do kompromisu i lepszego poznania rówieśników.
Elementem wspierającym kodeks zachowania jest zwizualizowany hałasomierz. W ten sposób wdrażamy dzieci do dostosowywania skali głosu do sytuacji.
Nasze dzieci wykazują się samodzielnością w czynnościach dnia codziennego: smarują sobie chleb, komponując swoją kanapkę, noszą kubeczki, wlewają zupę, nakładają drugie danie, a po zjedzonym posiłku same odnoszą naczynia.
Obserwując dzieci i ich zachowania, stwierdzamy, że edukacja wg planu daltońskiego pozwala dzieciom na indywidualny rozwój, samodzielność, odpowiedzialność i współpracę. Wierzymy, że systematyczna praca wg koncepcji Heleny Parkhurst wyposaży dzieci w umiejętności, które pozwolą im osiągać sukcesy na kolejnych etapach edukacyjnych.
Elżbieta Kwiecińska, Monika Tews-Ciężka
Samorządowe Przedszkole nr 2 w Szubinie
