Koncepcja edukacyjna Plan Daltoński została stworzona przez Helen Parkhurst. Intelektualne ruchy w społeczeństwie zainspirowały pod koniec XIX w. wielu twórców teorii edukacji, jak Maria Montessori czy John Dewey do poszukiwania nowych rozwiązań. Zaczęli oni w tym czasie głosić odważne idee związane z nowoczesnym podejściem do systemu edukacji. Helen Parkhurst przez kilka lat współpracowała z Marią Montessori, ale Plan Daltoński stworzyła dopiero po rozpoczęciu samodzielnej działalności. W efekcie w roku 1922 została wydana „Edukacja według Planu Daltońskiego”.

Współcześnie koncepcja planu daltońskiego jest szeroko rozpowszechniona w nauczaniu elementarnym (od 4 do 12 roku życia) w Austrii, Holandii, Republice Czeskiej, Wielkiej Brytanii, w Niemczech, na Węgrzech oraz Australii, Korei, Tajwanie, Chile, Japonii. Najstarsza szkoła daltońska działa obecnie w Stanach Zjednoczonych. Innowacyjne podejście edukacji daltońskiej podkreśla znaczenie odpowiedzialności za podejmowane zadania, samodzielnego uczenia się dzieci, zachęca do uczenia się we współpracy.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ

Odpowiedzialność za proces uczenia się to powierzanie dzieciom odpowiedzialności za wyniki tego procesu oraz za sposób w jaki ten końcowy wynik powstaje. Dzięki temu, akcent procesu dydaktycznego przesuwa się z wykonywania poleceń, niejednokrotnie bardzo czasochłonnych, w kierunku prawdziwego opanowania materiału. W procesie tym ważnym elementem jest kontrola.

SAMODZIELNOŚĆ

Samodzielność w planie daltońskim oznacza, ze dzieci same muszą znajdować rozwiązania, rozwiązywać problemy i same wykonywać zadania. Samodzielna praca bardzo dobrze działa na motywację. Dzieci z chęcią podejmują działania wymagające ich aktywności Samodzielność stanowi także ważny czynnik dydaktyczno-organizacyjny. Gdy dzieci pracują samodzielnie, mogą to robić na swoim własnym poziomie. Ponadto nauczyciel ma więcej czasu by pomóc tym dzieciom, które tej pomocy potrzebują w edukacji szkolnej.
Chęć brania odpowiedzialności i podejmowania inicjatyw jest naturalną potrzebą dziecka i można ją zaobserwować w różnych grupach wiekowych, chociaż jest ściśle związana wiekiem oraz poziomem rozwoju intelektualnego dziecka.

WSPÓŁPRACA

Współpraca w koncepcji edukacji daltońskiej rozpatruje się w dwojaki sposób: jako „współpracę wychowawczą”- niosącą ze sobą wartości w zakresie edukacji społecznej, której najważniejszym pojęciem jest szacunek oraz „współpracę dydaktyczną”. W ramach współpracy dydaktycznej nauczyciel organizuje dwie formy współpracy: grupy współpracujące i grupy wzajemnej pomocy. W przypadku grup wzajemnej pomocy dzieci otrzymują zadanie do samodzielnego wykonania, przy czym każde dziecko w razie potrzeby może poprosić kolegę o wyjaśnienie, jeśli czegoś nie rozumie. Każde dziecko stara się nie przeszkadzać innemu i pomaga mu gdy to jest konieczne. Tak rozumiana współpraca stanowi przeciwieństwo konkurencji i rywalizacji.

Natomiast w grupach współpracujących, na poziomie edukacji przedszkolnej, dzieci otrzymują zadanie do wykonania w parach. Zasadą jest, że każdego ranka dzieci wybierają jakąś aktywność, wykonywaną razem ze swoim „kolegą z pary”. Na tablicy zadań określa się, co tego ranka będą robić razem. Wspólnie dokonują wyboru, co oznacza, ze musi między nimi dojść do komunikacji, która stanowi podstawę współpracy. Cel uczenia się przez współpracę jest taki, by dzieci nabierały umiejętności współpracy z każdym, a nie tylko z najbliższymi kolegami.

Statutowym celem Polskiego Stowarzyszenia DALTON jest w szczególności:

• Szerzenie edukacji według planu daltońskiego
• Kształcenie i doskonalenie nauczycieli w zakresie edukacji według planu daltońskiego
• Upowszechnianie idei planu daltońskiego wg Helen Parkhurst wśród wszystkich zainteresowanych.
• Inicjowanie i wspieranie organizacji szkół daltońskich.
• Wspieranie działań innych osób i instytucji zmierzających do celów zgodnych z zadaniami Stowarzyszenia.