Wszystko jest możliwe
Kolejne już spotkanie w Szkole Podstawowej w Śmiglu – tym razem związane z audytem w ramach certyfikacji placówki ubiegającej się o przydomek „daltońska” – zaowocowała m.in. optymistycznymi refleksjami. Ogromna, bo mieszcząca ponad 600 uczniów, a jednocześnie jedyna szkoła w gminie, więc nie mająca konkurenta do pozyskiwania uczniów, zdecydowała kilka lat temu wyjść ze swego rodzaju strefy komfortu” i rozpocząć działania innowacyjne angażujące do cięższej pracy wielu nauczycieli. Poza satysfakcją z wprowadzanych zmian dających dzieciom wiele korzyści, spotkali się z uznaniem otrzymując w 2014 „Złoty certyfikat” w ogólnopolskim przeglądzie innowacji i twórczości w edukacji w kategorii „Szkoła innowacyjna”! Wszystko zaczęło się cztery lata temu, kiedy cztery zaangażowane i doświadczone nauczycielki ze Szkoły Podstawowej w Śmiglu, przyjechały do„mojej” szkoły na tzw. wizytę studyjną. Ich odwiedziny nie były jedynie zapoznaniem z metodą jaką stosujemy w Szkole dla dziecka – czyli z planem daltońskim, one przyjechały przepełnione ogromną energią wewnętrzną i nastawieniem gotowym do zmian. Doświadczone pedagożki – Dorota Domagała, Renata Kamieniarz, Iwona Nawrocka oraz Anna Smelkowska- zmieniły nie tylko przestrzeń edukacyjną w klasach 1 -3 ale i spojrzenie na edukację blokową nauczycieli w klasach 4-6.
Kiedy trzy lata temu, pierwszy raz dotarłam do Śmigla, obejrzałam szkołę oraz poznałam dyrektora szkoły pana Roberta Plewkę i wicedyrektora panią Agatę Kulus. Ich zainteresowanie tematem z jakim przyjechałam, było nie mniejsze niż moje ich działaniami na terenie placówki. Zwiedzając bardzo duży budynek szkoły i podpowiadając możliwe rozwiązaniach, nierzadko słyszałam wątpliwość w powodzenie proponowanych zmian. Niektóre propozycje sprawiały wrażenie na tyle odważnych, że naturalnym była obawa przed pewnymi rozwiązaniami – i nie były to tylko powody ekonomiczne. Wyczuwałam niepewność związaną z tym czy zaakceptują plan daltoński rodzice, którzy byli przyzwyczajeni przez lata do tradycyjnej edukacji tak swojej przed laty i swoich dzieci. Byłam jednak pod wrażeniem tego, że pomimo wątpliwości, poświęcono mi tak dużo czasu i dawało się wyczuć otwartość ze strony dyrekcji na przedstawiane przeze mnie propozycje.
W czasie tej samej wizyty przed laty, cztery wcześniej wymienione z nazwiska nauczycielki były jednak pełne optymizmu i już „chwaliły się” tym co udało im się własnymi siłami stworzyć na terenie swoich klas. Był to bardzo dobry początek, który dawał gwarancję powodzenia całego przedsięwzięcia.
Odwiedzając szkołę ponownie w ramach audytu w procesie certyfikacyjnym w lutym 2015r., moim oczom ukazał się jakże inny obraz od tego sprzed lat. W każdej z sal realizującej koncepcję planu daltońskiego znalazłam tablicę interaktywną, zaaranżowane przestrzenie edukacyjne przed klasami na korytarzu, dywany pobudzające aktywność dzieci podczas czasu wolnego i liczne pomoce. Dyrekcja szkoły może być dumna nie tylko z pozyskanego wyposażenia, ale również z tego co w szkole się dzieje. To piękne uczucie radości, że w tak trudnych warunkach ekonomicznych polskiej szkoły, da się zmieniać i chce się wprowadzać zmiany, choć przecież nikt nikomu nic nie kazał robi. Motywacja wewnętrzna rozbudzona u nauczycieli z własnej inicjatywy, podsycana wsparciem zarządzających szkołą to przepis na sukces, którego beneficjentami są dzieci. Przypomniały mi się czasy lat 90 – tych, kiedy w Polsce na bazie koncepcji pp. Śliwerskich ruszyła fala otwierania klas autorskich. Sukces tego ruchu był związany z niesamowitą charyzmą tworzących je nauczycieli.
Trzy lata, jak powiedziały nauczycielki klas I – III w Śmiglu, minęły bardzo szybko. Widząc efekty swojej pracy postanowiły jako podsumowanie okresu edukacji wczesnoszkolnej, opracować materiał badawczy dotyczący Realizacji koncepcji planu daltońskiego w opiniach rodziców i uczniów”. Ponieważ warto podzielić się ich wynikami[1] chciałabym zaprezentować niektóre z nich.
„Do badań jakie przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego sformułowano następujące problemy badawcze:
- Jaki wpływ na dziecko według ankietowanych rodziców ma realizacja procesu dydaktyczno – wychowawczego według koncepcji planu daltońskiego?
- Jak rodzice uczniów postrzegają wprowadzane zmiany w sposobie prowadzenia zajęć?
- Jakie zalety i wady realizacji nauczania według koncepcji planu daltońskiego dostrzegają ankietowani rodzice?
- Jakie są spostrzeżenia rodziców na temat realizowanej koncepcji?
- Jakie są odczucia dzieci dotyczące pracy samodzielnej, wypełniania obowiązków i współpracy?
Analizując przeprowadzone wśród rodziców klas trzecich ankiety można wyciągnąć następujące wnioski:
- ankietowani rodzice uważają, ze nauczanie według koncepcji planu daltońskiego ma pozytywny wpływ szczególnie na samodzielność dzieci, motywację do nauki, stawanie się odpowiedzialnym i podejmowanie współpracy z innymi oraz rozwijanie zainteresowań;
- większość rodziców uważa, że dzieci są zadowolone z takiej organizacji pracy;
- zdaniem większości rodziców dzieci wykonują więcej różnorodnych zadań niż w nauczaniu tradycyjnym;
- rodzice pozytywnie oceniają działania nauczycieli i Szkoły;
- większość ankietowanych nie dostrzega wad;
- większość rodziców pozytywnie wypowiada się na temat realizowanej koncepcji o czym świadczą ich swobodne wypowiedzi;
- analizując wypowiedzi rodziców dotyczące wad koncepcji planu daltońskiego można przypuszczać, ze pojawiające się zarzuty są wynikiem niewystarczającej wiedzy rodzica na temat tego co dziecko robi w szkole i jak przebiega praca według koncepcji planu daltońskiego. Należy więc postulować, by nauczyciele w różnorodny sposób zaznajamiali rodziców z formami swojej pracy, a także wskazywali miejsca, w których rodzic może uzyskać informacje na temat pracy dzieci oraz pracy nauczyciela – np. strona internetowa Szkoły, przedstawianie rodzicom, filmów, prezentacji czy zdjęć;
- realizacja procesy nauczania uczenia się z wykorzystaniem planu daltońskiego jest pozytywnie odbierana przez rodziców”[2]
Analiza całego opracowania jest niezwykle budująca oraz dająca fundamenty do powstawania kolejnych klas na kolejnych etapach. Dyrekcja Szkoły na zakończenie naszego spotkania zaproponowała, że do czwartych klas skieruje grupę nauczycieli otwartych na zmiany i działania na rzecz koncepcji daltońskiej. Jesteśmy umówieni za rok więc z przyjemnością przyjadę po raz kolejny i chętnie zobaczę co dzieje się z tymi klasami dalej. Jeszcze raz gratuluję Dyrekcji oraz Radzie Pedagogicznej już osiągniętych rezultatów oraz determinacji we wprowadzaniu zmian.
Anna Sowińska – konsultant edukacji daltońskiej Polskiego Stowarzyszenia Dalton
[1] Mam nadzieję, że wkrótce będzie się można z nimi zapoznać w całości na stronie Szkoły www.spsmigiel.zsipo.pl
[2] Cytat z pracy nauczycieli SP w Śmiglu opracowanej przez Dorotę Domagałę, Renatę Kamieniarz, Iwonę Nawrocką i Annę Smelkowską