XII Międzynarodowa Daltońska Konferencja Naukowo – Implementacyjna Wolność czy samowola? W poszukiwaniu równowagi 24 – 25 listopada 2023

Za nami kolejna międzynarodowa konferencja daltońska, która tym razem odbyła się w Łodzi. Zorganizowaliśmy ją we współpracy z Wydziałem Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego oraz Zakładem Podstaw Wychowania i Opieki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Gościliśmy w tym roku w miejscu pełnym edukacyjnych inspiracji, pięknym mieście uniwersyteckim, z bogatą historią i ciekawą architekturą.

W pierwszym dniu przed naszymi uczestnikami swoje daltońskie drzwi otworzyły następujące placówki: Przedszkole Miejskie nr 73, Przedszkole Miejskie nr 105, Publiczne Przedszkole Galileo oraz  Szkoła Podstawowa Przystań. Uczestnicy mieli także możliwość wizyty studyjnej, co prawda nie w daltońskiej, ale realizującej program „skuteczne zdziwienie” Społecznej Szkole Podstawowej Towarzystwa Oświatowego „Edukacja.”

Spotkania z praktykami, możliwość bezpośredniej obserwacji dzieci podczas różnorodnych aktywności, wymiana doświadczeń i spostrzeżeń to kopalnia inspiracji i źródło refleksji nad własną pracą. Po wizytach studyjnych, w każdej z placówek odbyły się spotkania tematyczne prowadzone przez konsultantki Polskiego Stowarzyszenia Dalton: „Zaczaruj swoją salę – aranżacja przestrzeni w przedszkolu”- Kamila Jakimowicz; „Planowanie pracy tygodniowej z perspektywy nauczyciela”- Katarzyna Małek; „Wpływ i odpowiedzialność – włączanie dzieci w proces planowania zajęć”- Kamila Szymańska; „Poszerzamy przestrzeń – praca poza salą”- Anna Wróbel; „Od celu do refleksji”- Agata Juljańska. Podczas warsztatów uczestnicy aktywnie włączali się w proponowane aktywności, dyskutowali, generowali nowe pomysły na realizację idei Helen Parhurst w praktyce przedszkolnej i szkolnej.

W sobotę, drugiego dnia konferencji, w kuluarach zaobserwować można było daltońskie panele dyskusyjne. Dyrektorzy, nauczyciele, goście, sympatycy pedagogik alternatywnych żywo rozmawiali na temat współczesnych potrzeb edukacyjnych przedszkolaków i uczniów.

W sali Uniwersytetu Łódzkiego w auli Wydziału Nauk o Wychowaniu gości, prelegentów, uczestników konferencji powitały Pani Katarzyna Dryjas prezes Polskiego Stowarzyszenia Dalton oraz Pani Dziekan prof. Uniwersytetu Łódzkiego dr hab. Alina Wróbel.

Sesję plenarną otworzył wybitny znawca pedagogik alternatywnych prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski prezentując wykład pt. „W oczekiwaniu na rewolucję szkolną”. Pan profesor przypomniał słuchaczom między innymi cechy alternatywnej edukacji, istotę siedmiu rewolucji edukacyjnych, ideę klas autorskich. Wybrzmiało wiele tez i pytań otwartych dotyczących konieczności zmian paradygmatów we współczesnej edukacji. Szkoły nie trzeba wymyślać na nowo, należy natomiast  odchodzić od typowych rozwiązań i zastanawiać się, dla kogo tworzymy szkoły i przedszkola.

Prelekcję pt. „Kiedy, jak i czego uczą się nasi uczniowie. Z Planem Daltońskim w tle” wygłosiła prof. Uniwersytetu Łódzkiego dr hab. Jolanta Bonar. Zaprosiła uczestników do zastanowienia się nad sposobami nadawania znaczeń oddziaływaniom edukacyjnym. Zaprezentowany fragment reportażu dotyczącego organizacji pracy w jednej ze szkół, stał się źródłem refleksji nad tym, czy faktycznie idea wolności w kontekście edukacji według Planu Daltońskiego jest rozumiana właściwie.

Prof. Uniwersytetu Łódzkiego dr hab. Monika Wiśniewska-Kin oraz mgr Weronika Kisiel w swoim wspólnym wystąpieniu zaprezentowały wyniki badań diagnostycznych i wdrożeniowych związanych z autorskim projektem edukacyjnym „Skuteczne zdziwienie”. Przedstawiając efekty swojej pracy prelegentki zwróciły uwagę na proces wyzwalania dziecięcych umiejętności w zakresie identyfikowania obrazów dźwiękowych głoski i obrazów graficznych litery, syntezy i analizy, techniki czytania, rozumienia tekstu i nadawania znaczeń wizualizacji graficznej, krytycznej ocenie wizualnego i werbalnego poziomu komunikacji.

O „Metodzie projektów we wczesnej edukacji jako strategii balansowania pomiędzy swobodną aktywnością dziecka, a realizacją planu” opowiedziała uczestnikom konferencji dr Aleksandra Maj z Uniwersytetu Łódzkiego. Prelegentka zwróciła uwagę na istotę i ważność podmiotowego traktowania przedszkolaków. W odniesieniu do konkretnych przykładów doświadczeń włoskich przedszkoli Reggio Emilia, omówiła  narzędzia i strategie pracy z małym dzieckiem wspierające decyzyjność i samodzielność dzieci podczas realizacji projektu, zakres ich wpływu na przebieg całego procesu, a także na efekt finalny prowadzonych działań.

Kolejne wystąpienie dotyczyło „Wolności w praktyce”.  Do Szkoły Bullerbyn w Warszawie zaprosiła nas mgr Marianna Kłosińska, która z zaangażowaniem opowiadała o istocie dziecięcej autonomii i potrzebie ciągłego rozwoju. Prezeska Fundacji Dzieci Mają Głos zarażała uczestników konferencji wiarą w siłę oddolnej zmiany w edukacji. Udowadniała, że świadomi i współpracujący dorośli skutecznie mogą wspierać rozwój dzieci z poszanowaniem ich indywidualnych potrzeb i predyspozycji.

Pierwszą część sesji plenarnej zakończyła mgr Anna Kozicka. Podczas jej wystąpienia pt. „Edukacja Otwarta – koncepcja holistycznego podejścia do rozwój” poznaliśmy misję prowadzonej przez nią szkoły, która oparta jest na następujących filarach: autentyczność, miłość, otwartość, rozwój. Podstawą pracy z uczniami i ich rodzicami są relacje, budowane na zaufaniu i szeroko rozumianej otwartości.

Podczas konferencji nie zabrakło tradycyjnie także elementu artystycznego. Tym razem przed uczestnikami wystąpił iluzjonista Paweł Janus – student Uniwersytetu Łódzkiego. Dostarczył wszystkim sporo radości, a także zdziwienia i zaskoczenia prezentując swoje magiczne sztuczki.

Po przerwie obiadowej na scenie Uniwersytetu Łódzkiego powitaliśmy gościa specjalnego z Holandii – Annesa Antoniusa Wenke. Zwrócił on szczególną uwagę na to, że zadaniem nauczyciela daltońskiego jest podążanie za dzieckiem, wsłuchiwanie się w jego głos. Podkreślał, że z założenia nauczyciel powinien cedować odpowiedzialność za naukę na dziecko, zachowując przy tym zdrowy rozsądek i robić to w sposób kontrolowany, w przeciwnym razie możemy wywołać niepotrzebny chaos. Zaznaczył, iż istotny jest nie tylko rezultat, efekt końcowy, ale należy też zwracać baczną uwagę na przebieg całego procesu uczenia się. Pozostawił nas z refleksją, że nie jest łatwo wyjaśnić, czym jest edukacja daltońska, trzeba ją po prostu poczuć.

Linda Helmigh i Tyson Vos – nauczyciele i koordynatorzy daltońscy ze szkoły Dalton het Parelhof w małym miasteczku Purmerend położonym niedaleko Amsterdamu zaprezentowali nam swoje spojrzenie na edukację dzieci. W ich „Ogrodzie Pereł” wykorzystuje się autorskie wizualizacje, własne rozwiązania organizacyjne, realizuje się indywidualne ścieżki rozwoju. Dzięki zdjęciom i barwnym komentarzom mogliśmy poznać holenderskie ścieżki daltońskiej edukacji, która według Helen Parkurst ma być podróżą a nie wyścigiem.

Do Szkoły Podstawowej Dmuchawiec zaprosiły nas mgr Dorota Łapińska, mgr Anna Topolska-Koziarska i mgr Monika Kuliberda. Panie zaprezentowały swoje spojrzenie na edukację alternatywną w kontekście wolności. Podkreślały zalety otwartego i elastycznego podejścia do systemu edukacji, który ma wychodzić naprzeciw potrzebom różnych jednostek, ale też społeczeństwa jako całości. Idea szkoły demokratycznej umożliwia indywidualizowanie procesu nauczania i otwarte podejście do edukacji w ogóle. Nierozerwalny związek pomiędzy wolnością i odpowiedzialnością doskonale ilustrowały liczne zdjęcia, które mogliśmy zobaczyć podczas tego wystąpienia.

Państwo Aleksandra i Marcin Sawiccy przygotowali wystąpienie pt. „Praca własna w metodzie Montessori – czas chaosu czy harmonii”. Przybliżyli nam montessoriańskie zasady, które regulują pracę w ich placówce. Poznaliśmy definicję wolności, która zdecydowanie nie kojarzy się z niszczeniem barier, brakiem reguł czy chaosem. Wspieranie dzieci w ich rozwoju, podążanie za dzieckiem, dawanie możliwości podejmowania decyzji przy jednoczesnym stawianiu granic i poszanowaniu potrzeb innych to podstawy efektywności nauczania i wychowania.

Na zakończenie konferencji, jak co roku uroczyście wręczone zostały certyfikaty placówek daltońskich oraz nagrody: Laur Mistrza Edukacji Daltońskiej(dla nauczycieli)  i Dalton Menager (dla dyrektorów). Wszystkim Laureatom serdecznie gratulujemy i cieszymy się z Waszych sukcesów. Ogromnie cieszymy się, że kolejne placówki dołączają do naszego grona i z takim zaangażowaniem zmieniają podejście do edukacji dzieci. Pozdrawiamy także wszystkie recertyfikowane placówki i trzymamy kciuki za dalszy ich rozwój w duchu myśli Helen Parkhust.

Dziękujemy za możliwość wymiany doświadczeń, nawiązania nowych znajomości i za to, że znów mogliśmy być razem. Daltońskie relacje już za rok będziemy wzmacniać podczas XIII Międzynarodowej Konferencji, a gdzie?… niech to będzie na razie niespodzianką.

Do zobaczenia!