Rozwój Planu Daltońskiego w Polsce

Minęło już kilka lat od momentu kiedy pedagogika planu daltońskiego pojawiła się na nowo w Polsce. Rozpoczynaliśmy w 2009 roku próbami wdrożenia koncepcji do naszego systemu edukacyjnego w trzech placówkach oświatowych: w Przedszkolu Publicznym nr 16 w Ostrowcu Świętokrzyskim, Przedszkolu nr 31 w Warszawie i Szkole Podstawowej ABIS w Łodzi. Wielki entuzjazm i determinacja zaowocowały nie tylko przyznaniem międzynarodowych certyfikatów, ale także popularyzowaniem pedagogiki daltońskiej w naszym kraju. Obecnie pod opieką Polskiego Stowarzyszenia Dalton jest ponad 40 placówek oświatowych w całej Polsce a rozwój nowej koncepcji postępuje bardzo dynamicznie. Nauczyciele i dyrektorzy przedszkoli i szkół zaczęli dostrzegać ogromne korzyści ze stosowania planu daltońskiego w praktyce edukacyjnej.Korzyści te widzą także rodzice dzieci, co jeszcze bardziej utwierdza nas w przekonaniu o ogromnej wartości stosowania planu daltońskiego w edukacji. Prowadzone przez Stowarzyszenie badania ankietowe pokazały, że wszyscy respondenci zauważyli duży wzrost samodzielności dzieci. Przejawia się to w domu większą aktywnością, umiejętnością organizowania wolnego czasu, planowania pracy, podejmowania decyzji, samodzielne poszukiwanie rozwiązań w różnych sytuacjach. Dzieci wykazują się większą śmiałością oraz łatwością podejmowania nowych wyzwań. Niektórzy rodzice stwierdzili też, że plan daltoński pomaga im przemóc obawę dania dziecku zaufania i pozwolenia na niezależność. To szczególnie ważne w naszym społeczeństwie, przyzwyczajonym raczej do nadmiernej ochrony i wyręczania dziecka.

W obszarze rozwoju odpowiedzialności zwrócono uwagę na zwiększenie odpowiedzialności dzieci za powierzone im zadania do wykonania a także za młodsze rodzeństwo w domu oraz inne dzieci w grupie przedszkolnej. Nauka współpracy z partnerem zaowocowała: chęcią pomagania innym, poprawą relacji z innymi dziećmi, łatwością odnalezienia się w nowej grupie i nawiązywaniem kontaktów, dzieleniem się zabawkami, organizowaniem wspólnych zabaw bez wykluczania pozostałych dzieci.

Rodzice zauważyli także, że ich pociechy czują się ważne i wiedzą że dadzą sobie radę w różnych sytuacjach. Jest to niewątpliwie sukces innej organizacji i podejścia do ucznia niż w tradycyjnej szkole, na co zwróciła uwagę sama autorka koncepcji Helen Parkhurst: “Plan Daltoński jest reorganizacją procedur szkolnych, a rezultaty, które osiągnęliśmy przekonały mnie, że gdybyśmy mieli pomóc społeczeństwu, to pierwszym krokiem jest zmiana warunków pracy milionów uczniów, ponieważ obecne nie tylko drażnią dzieci i hamują ich rozwój, ale również sprawiają, że faktyczne uczenie się (główny cel szkoły) jest niemożliwe.”
To my dorośli na początku jesteśmy odpowiedzialni i wskazujemy dziecku drogę, wspieramy je w rozwoju. Ważne jest jednak aby w miarę szybko przekazać “klucz” małemu człowiekowi i uczynić go właścicielem własnej edukacji. ”
Plan daltoński to nie tylko koncepcja edukacyjna, to także sposób na życie. Powstał raczej z potrzeby serca i jest odpowiedzią na potrzeby młodego pokolenia, które nie tylko musi pokonać kolejne szczeble edukacyjne, lecz także pewnym krokiem wejść w dorosłe życie i poradzić sobie z jego wyzwaniami. Ucząc więc dzieci nie tylko wyposażamy je w nową wiedzę, ale przygotowujemy je na przyszłość.
Już prawie sto lat temu pisała o tym w swojej książce pt.: “Wykształcenie według planu daltońskiego” Helen Parkhurst: “Dziecko musi być tak wyposażone, aby mogło rozwiązywać zagadnienia dziecięcego wieku, nim stanie oko w oko z problemami wieku młodzieńczego i dojrzałego. Czynić tak będzie mogło jeśli system kształcenia będzie tak obmyślony aby dawać dziecku wolność i poczucie odpowiedzialności, pozwalające mu mierzyć się z tymi zagadnieniami o swoich własnych siłach, bez niczyjej pomocy. Tym właśnie jest doświadczenie. Bez niego żaden rozwój charakteru nie jest możliwy do osiągnięcia, a bez charakteru żadne problemy nie mogą być rozwiązane zadowalająco w żadnej porze życia”.

Katarzyna Dryjas
Prezes Polskiego Stowarzyszenia Dalton
dyrektor Przedszkola Publicznego nr 16
im. Kolorowa Akademia w Ostrowcu Świętokrzyskim